Obecnie cyfryzacją zajmuje się niemalże każde ministerstwo z osobna. Jak w takim razie centralizować proces cyfryzacji?
Każda firma publiczna, jak i państwowa nie może sprawnie funkcjonować bez wsparcia IT. Na pewno nie chodzi tutaj o odebranie kompetencji poszczególnym jednostkom ani o jakiś szczególny nadzór. Chodzi o wdrożenie takich samych procesów i standardów, które będą gwarantem tego, że wszystko opiera się na wspólnej wizji i strategii. W najbliższym czasie planowane jest powstanie Agencji Informatyzacji, czyli jednostki, która połączy Centralny Ośrodek Informatyki z departamentami odpowiedzialnymi za cyfryzację w KPRM. Celem tej zmiany jest usprawnienie procesów na linii KPRM-COI, a to w praktyce przyspieszy realizację projektów informatycznych. Głównymi zadaniami Agencji będzie rozwój i utrzymanie najważniejszych systemów informatycznych w kraju, takich jak: Profil Zaufany, aplikacja mObywatel i e-usługi, rejestr PESEL itd.
Czy w jakiś sposób należy priorytetyzować kolejność projektów w kontekście zmian cyfrowych?
Mamy podział i większość resortów ma jednostkę wspomagającą, dlatego nie musimy priorytetyzować projektów. Jeśli Ministerstwo Zdrowia chce wdrożyć swój projekt w obszarze cyfryzacji, to posiada odpowiedni podmiot, który dostarczy konkretne rozwiązanie technologiczne. Dzięki temu nie trzeba decydować o tym, która branża jest ważniejsza. Jak szybko i jak często cyfryzowany jest dany sektor zależy tylko i wyłącznie od niego.
Wcześniej pracowałeś w komercyjnych organizacjach, a teraz działasz w sektorze publicznym. Jak bardzo różnią się te dwa światy i czym była spowodowana ta zmiana?
To prawda, że była to diametralna zmiana ścieżki zawodowej. Podejmując decyzję, analizowałem różne aspekty. Ważne było dla mnie to, na ile będą mógł realizować różne projekty i zmieniać poniekąd rzeczywistość. Miałem to szczęście, że trafiłem do instytucji publicznej, która jest otwarta na zmiany w obszarze cyfryzacji.
Czasami zdarzają się ograniczenia związane z prawem zamówień publicznych i ograniczeniami czasowymi. Ale ograniczenia są mianownikiem pracy każdego managera, więc byłem na to przygotowany. Zdecydowałem się na taką zmianę, ponieważ podoba mi się skala realizowanych projektów oraz ich społeczny charakter.
Szacujemy, że naszymi użytkownikami jest około 20 milionów obywateli. To oznacza, że mamy do czynienia z dużą różnorodnością, która jest jednym z największych wyzwań w tym biznesie. Niedawno uruchomiliśmy projekt, który dotyczy tego, w jaki sposób cyfrowo możemy pomóc dzieciom w kryzysie zdrowia psychicznego. I właśnie najbardziej podoba mi się to, że moja praca ma realny wpływ na życie ludzi.
Który z projektów realizowanych przez Centralny Ośrodek Informatyki jest tym, którym warto się pochwalić?
Na pewno jednym z ostatnich takich projektów Centralnego Ośrodka Informatyki była inicjatywa COI dla Ukrainy. Składało się na nią wprowadzenie zmian w rejestrze PESEL, tak, żeby PESEL mógł być nadawany obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną i szukającym schronienia w naszym kraju, utworzenie portalu pomagamukrainie.gov.pl, czy systemu szybkiej odprawy konwojów humanitarnych. Jestem też dumny z projektu, który obecnie jest jeszcze w fazie produkcji, ale już niedługo ujrzy światło dzienne. Chodzi o nową wersję aplikacji mObywatel – mObywatel 2.0 – odchodzimy od koncepcji cyfrowego portfela na rzecz asystenta obywatela – oprócz dokumentów aplikacja będzie rozbudowywana o coraz więcej e-usług, szybkie płatności za podatek, czy możliwość udzielenia pełnomocnictwa innej osobie – właśnie za pomocą aplikacji.
Co zrobić, aby współpraca dostawcy rozwiązań cyfrowych układała się bezproblemowo?
Myślę, że taka współpraca może być opłacalna dla obu stron. Trzeba jednak podejść do tego w sposób rzetelny i poważny. Nadal organizowane są przetargi w sektorze publicznym, gdzie podstawą wyboru danego wykonawcy jest cena i wówczas dana firma indywidualnie musi zdecydować, czy jej się to opłaca. Wielokrotnie jednak mamy do czynienia z przetargami, gdzie cena jest tylko jednym z elementów. Sektor publiczny chce realizować ciekawe i wartościowe projekty z zakresu IT i jeśli znajduje odpowiedniego partnera biznesowego to na pewno korzyści z takiej współpracy są obopólne.
Bezpieczeństwo w sektorze publicznym jest na pewno istotnym zagadnieniem. Na co kładziecie największy nacisk?
Bezpieczeństwo jest bardzo ważnym zagadnieniem i kładziemy na to duży nacisk. Jest ono szczególnie ważne w COI, ponieważ to my odpowiadamy m.in. za centralną ewidencję pojazdów i kierowców oraz rejestr PESEL. A w tym obszarze kwestia bezpieczeństwa jest szczególnie istotna. Wiele uwagi poświęcamy też temu, aby proponowane przez nas rozwiązania były łatwe i intuicyjne. Dzięki temu użytkownicy mogą z łatwością korzystać z różnych cyfrowych usług. Ulepszanie user experience jest dla nas bardzo ważne, a w ramach COI powstał nawet specjalny departament realizujący te założenia. Usługi przez nas projektowane powinny realizować potrzeby użytkowników w jak najprostszy sposób i muszą realnie rozwiązywać ich bieżące problemy.
Co stanowi dla Was największe wyzwanie, biorąc pod uwagę ogromną skalę realizowanych projektów?
Jednym z największych wyzwań jest na pewno rozległość projektów i ich szczególny charakter. Część z nich związana jest z uwarunkowaniami prawnymi. Proces legislacyjny jest skomplikowany i czasochłonny. W praktyce możemy być gotowi technicznie, ale nie możemy wdrożyć danej usługi ze względu na toczący się jeszcze proces legislacyjny. Dlatego musimy ściśle współpracować z KPRM po to, aby legislacja nie blokowała naszych prac.
Czy jesteście otwarci w sektorze publicznym na komercyjne chmury?
Tak, jesteśmy otwarci na komercyjne chmury i korzystamy z nich aktywnie w pewnych obszarach, w COI budujemy również chmurę publiczną – zwracamy uwagę na to, żeby wybierać narzędzia odpowiednie do potrzeb każdego z projektów jakie prowadzimy.
Czy są jakieś szczególne kryteria, jakie musi spełnić osoba chcąca pracować w sektorze publicznym?
W Centralnym Ośrodku Informatyki pracownik musi być obywatelem polskim lub ukraińskim ( który przyjechał w terminie po 24.02.2022 r.) Poza tym nie ma żadnych szczególnych ograniczeń.
Na co zwracasz największą uwagę podczas rekrutacji?
Ważna są na pewno umiejętności, ale też osobowość i zaangażowanie. Dopiero synergia tych elementów wpływa na powodzenie projektu. Na rynku dostępne są zaawansowane technologie, dzięki którym można realizować różne projekty z obszaru IT. Często to jednak czynniki ludzkie wpływają na niepowodzenie projektu lub jego późne wdrożenie. W związku z tym bardzo ważne jest, aby dobierać do zespołu odpowiednich ludzi.
Czego nauczyłeś się w swojej nowej pracy w COI?
To był bardzo intensywny okres i cenne doświadczenie pracy nad projektami z różnych obszarów. Miałem okazję poznać szerokie spektrum tematów związanych z cyfryzacją, które dotyczyły różnych sfer życia.
Rozmowę przeprowadził: Tomasz Lis
Tekst i redakcja: Katarzyna Żmuda
AUTOR
Tomasz Rychter
Dyrektor Pionu Innowacji i Jakości w Centralnym Ośrodku Informatyki (COI) .Od października 2021 do lutego 2023 roku dyrektor Departamentu Jakości e-Usług, od listopada 2022 roku dyrektor Pionu Innowacji i Jakości w COI. Do jego największych osiągnięć należy wprowadzenie w COI tzw. podejścia klientocentrycznego, w którym to użytkownicy danego produktu (np. sztandarowej aplikacji mObywatel) mają realny wpływ na to, jak ów produkt wygląda i działa finalnie. Propagator rządowej strony „Cyfryzacja – Badania i Projektowanie", na której można nie tylko zapoznać się z aktualnościami dotyczącymi pracy Pionu (czy poznać pracowników), ale też przetestować makiety produktów COI i wziąć udział w ich badaniach. Przed dołączeniem do zespołu Centralnego Ośrodka Informatyki m.in. pełnił funkcję starszego konsultanta w Capco; globalnej firmie konsultingowej zajmującej się technologią i zarządzaniem oraz specjalizującej się w napędzaniu cyfrowej transformacji w branży usług finansowych. Absolwent in spe Executive MBA in English na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. Wykładowca cyfrowego zarządzania biznesem w Wyższej Szkole Bankowej we Wrocławiu.